De tweestrijd omtrent extra openingstijden (wel/geen koopavonden en/of koopzondagen) is op z’n zachts gezegd heftig. In alle kleine en middelgrote plaatsen speelt momenteel dezelfde discussie. Koopavonden en/of koopzondagen lijken alleen rendabel te zijn voor de detailhandel in grotere steden met een mega verzorgingsgebied en dan vaak alleen nog maar in het centrum van zo’n grote stad.
Daarnaast lijkt rentabiliteit in grote mate afhankelijk van het soort winkel en de producten die daar worden aangeboden. Winkels en supermarkten met een primair levensbehoeftenpakket floreren door uitbreiding van de verkooptijden, zelfs in de kleinste dorpen. Er zijn daar voorbeelden waarbij buurtsupers de gemiddelde dagomzet in één koopavond van twee/drie uur evenaren. Hoe langer en hoe vaker open; hoe meer rendement.
Verruiming van de openingstijden lijkt ook lucratief voor bouwmarkten die om die reden in toenemende mate alle werkdagen van de week van 6 uur ‘s ochtends tot 10 uur ’s avonds geopend zijn. Het wachten is op een 24-uurs economie voor bedrijven uit o.a. de levensmiddelen- en bouwmarktsector. Er blijkt een grote en telkens groeiende doelgroep voor te bestaan.
Echter… naarmate de factor ‘funshoppen’ (i.p.v. ‘runshoppen’) belangrijker wordt en de productaankoop zonder honger of dorst te hoeven lijden uitgesteld kan worden, neemt de koopbehoefte buiten de reguliere verkoopuren sterk af. Dat heeft een aantal redenen, waarvan de belangrijkste het verminderde bestedingsvermogen van de consument is. Men ervaart ‘funshoppen’ als luxe, dus moet er een goede reden voor zijn, want het geld is eenvoudig op.
Maar een krappe beurs is niet de enige oorzaak. Steeds betere en aantrekkelijker wordende Webshops halen miljarden uit de traditionele markt. Bovendien is de grenzeloze 24/7/365 economie binnen deze distributie al jaren als vanzelfsprekend en spreken zij met databases de klant op het juiste moment met de juiste producten aan. Naast grotere keuze, aantrekkelijke(re) prijzen, snelle leveringstijden en goede servicevoorwaarden lijkt dit Shopping-gedrag het nieuwe en toekomstige patroon. Om kopers in de klassieke fysieke winkel te ontvangen moet er daarom behoorlijk anders gehandeld worden. En daar mankeert nog wel het een en ander aan.
Veel winkeliers hanteren nog steeds het verkooppatroon van decennia geleden. Zij realiseren zich onvoldoende dat de tijden voorgoed zijn veranderd en er inmiddels heel andere spel- en overlevingsregels zijn. Het gemis aan omzet is door hen niet gecompenseerd met andere verkoopkanalen, zoals de digitale winkel. Vandaag de dag kan het een niet meer zonder het ander. De combinatie ‘Bricks & Clicks’ is de nieuwe sleutel tot succes. Webshops bepalen in toenemende mate de nachtrust van de winkelier, nu maar zeker ook in de toekomst.
Maar met alleen een digitale Webshop (clicks) krijg je de fysieke winkel (bricks) niet vol. Ook daar zullen extra inspanningen voor moeten worden verricht. Digitaal aanbod is zeer geschikt om massa en volume te etaleren. Fysiek aanbod wint het daarentegen in de werkelijke tastbare beleving van het product. Een prikkeling liefst van alle zintuigen. Het is daarom van groot belang om de beleving in en om de winkel centraal te stellen. Daar zit de kracht! De winkel moet een experience worden, een theater, een belevingscenter. Maar ook hier mankeert het veelal aan, het interieur en etalages van de meeste winkels is nauwelijks anders dan een decennia geleden. Saai, rommelig, vreemd, niet uitnodigend dus bedroevend, want het koopgedrag van de klant is wel 180° vernieuwd en veranderd. Zo verlies je natuurlijk de strijd!
Dit lijkt tevens de reden waarom verruiming van de winkeltijden binnen het segment ‘funshoppen’ nauwelijks extra bezoek en omzet genereert. Want wat heeft de klassieke winkel nog als extra toe te voegen? De klant wordt eenvoudigweg niet aantrekkelijk genoeg ontvangen! De winkelier doet in feite niets anders dan de deur een paar uur later op slot, terwijl juist de beleving in de winkel ervoor moet zorgen dat de klant komt, kijkt, koopt en terugkomt en… zijn/haar relatie- en kennissennetwerk enthousiasmeert. Dan pas gaat het vliegwiel draaien. De klant zoekt vertier, vermaak en beleving, speel daar alsjeblieft op in!
De zorg voor een extra attractief winkelbeeld kan echter niet door één winkelier gerealiseerd worden, de aantrekkingskracht zit in het collectief. Alleen door met z’n allen mee te doen ontstaat een aantrekkelijk winkelgebied waar de consument voor uit z’n stoel komt, op de fiets springt en aan het kopen slaat.
Helaas is niet iedereen bereid om in een nieuw beleid te investeren, laat staan participeren. ‘We hebben het al zo vaak geprobeerd’, ‘het wordt toch niks’, ‘het levert niks op’; zijn veelgehoorde argumenten. Onzin! ‘De 9 straatjes in Amsterdam is een schoolvoorbeeld van collectief succesvol ondernemen, de Utrechtsestraat en de Haarlemmerdijk doen daar niet voor onder… het zijn de meest actieve winkelbuurten! Nieuwe formules als bijvoorbeeld Hutspot en Marqt leggen geen windeieren. Voor een dergelijk succes hoef je echt niet naar de randstad, ook in Ootmarsum hebben de ondernemers elkaar gevonden en maken vele tientallen miljoenen omzet in een gebied waar ‘funshoppen’ 100% centraal staat. En zo zijn er honderden voorbeelden waarmee door collectieve inspanningen het succes voor de individuele ondernemer wordt gegenereerd. Telkens door het juiste initiatief van de juiste mensen op de juiste plaats.
‘Niet de sterksten, grootsten of snelsten overleven, maar degene die zich het best weten aan te passen’*. Deze wijsheid gaat ook op voor de detaillist die door jarenlange crises en de opkomst van Webwinkels de omzet ziet verdwijnen. De oplossing zit in de aanpassing van gedrag, liefst door in de veranderingen voorop te lopen. Openingstijden zijn daar slechts een onderdeel van. De consument van vandaag raakt gewend aan flexibele tijden. Kijken en kopen wanneer het hem/haar uitkomt. Digitaal en fysiek lopen daarbij door elkaar. De openingstijden van de fysieke winkels kunnen navenant korter zijn omdat de digitale winkel ter compensatie nooit sluit. Liever één goede koopavond per maand dan iedere week een stille dus slechte! Vandaar; als de fysieke winkel op gezette tijden open is moet er wel iets bijzonders gebeuren, anders loopt de consument de winkel voorbij. Sterker, hij/zij blijft thuis en koopt via het web! Koopavond en/of koopzondag doet er dan helemaal niet meer toe.
*met dank aan Darwin
Jan Coehoorn
